Uncategorized

Ο Εφηβικός Κόσμος και ο Σκοτεινός Πυρήνας του Μπούλινγκ ή Σχολικού Εκφοβισμού

Στον περίπλοκο κόσμο της εφηβείας, όπου οι συναισθηματικές ανησυχίες και οι αλλαγές κυριαρχούν, ο σχολικός εκφοβισμός εμφανίζεται ως ένα σκοτεινό κεφάλαιο, πληγή για πολλούς εφήβους. Οι χαρακτηριστικοί που προκαλούν αυτήν την αρνητική δυναμική ποικίλουν, αλλά αναδεικνύονται με σαφήνεια στην επιφάνεια της εφηβικής κοινωνίας.

Μπούλινγκ είναι η συμπεριφορά ενός παιδιού που στόχο έχει να βλάψει ή να προκαλέσει αρνητικές σωματικές ή συναισθηματικές συνέπειες σε ένα άλλο παιδί.

Το προφίλ του εκφοβιστή

Ο εκφοβιστής που είναι στο κοινωνικό περιθώριο και έχει ψυχολογικά προβλήματα

Συχνά οι έφηβοι που δεν έχουν αναπτύξει την ικανότητα αυτορύθμισης, δηλαδή την ικανότητα να αναγνωρίζουν, να ονομάζουν και να ρυθμίζουν τα συναισθήματά τους και που έχουν δυσκολία στη διαχείριση του θυμού τους, είναι αυτοί που ασκούν συστηματικά κάποια μορφή βίας σε συνομηλίκους τους.

Οι έφηβοι που έχουν χαμηλή αυτοπεποίθηση, δεν πιστεύουν στον εαυτό τους και την αξία τους είναι πολύ πιθανό ότι θα ασκήσουν βία.

Το παράδοξο εδώ είναι ότι αυτά τα παιδιά έχουν ένα στυλάκι και αέρα που δείχνει αυτοπεποίθηση, αλλά αν ξύσει κανείς την «άγρια» επιφάνεια, θα δει ότι υπάρχουν ψυχικά κενά και προβλήματα.

bullying στο σχολείο, σχολικός εκφοβισμός

Αυτός ο τύπος του εκφοβιστή έχει συχνά προβλήματα στη μάθηση, έχει το προφίλ και το στίγμα του «κακού μαθητή», ενώ παράλληλα μπορεί να έχει κάποιο αδιάγνωστο ψυχιατρικό πρόβλημα, όπως πχ κατάθλιψη. Υπάρχει έντονη τάση των εκφοβιστών να κάνουν παρέα με άλλους εκφοβιστές, από το ίδιο ή άλλο σχολείο. Από τη μία μεριά ο έφηβος που ασκεί εκφοβισμό επιλέγει και προσελκύει αντίστοιχους φίλους, από την άλλη όμως μυεί τους φίλους του και τους παρασέρνει στη βία.

Στον πυρήνα αυτών των συμπεριφορών συχνά βρίσκεται

  • Ανάγκη για αναγνώριση
  • Ανεπαρκής αυτοεκτίμηση
  • Αυξημένα επίπεδα θυμού, άγχους ή κατάθλιψης
  • Έλλειψη κοινωνικών δεξιοτήτων
  • Έλλειψη ενσυναίσθησης, συμπόνιας και καλοσύνης

Έφηβοι με αυτό το προφίλ έχουν δυσκολία ένταξης στο σχολείο και την κοινωνική ομάδα των συνομηλίκων και αυτά συμβάλλουν στην επιθετικότητά τους, αφού επιθυμούν να αποκτήσουν δύναμη και να ανυψωθούν στην κοινωνική κλίμακα του σχολείου.

Μπούλινγκ είναι:

  • Η βία και το ξύλο
  • Κοροϊδία
  • Παραβίαση προσωπικών δεδομένων (πχ., με αποστολή φωτογραφιών και βίντεο του «θύματος» στο διαδίκτυο για να το γελιοποιήσει)
  • Φήμες και κουτσομπολιά
  • Απειλές
  • Αποκλεισμός του θύματος από την ομάδα των συνομηλίκων
  • Βία στον κυβερνοχώρο

Ο εκφοβιστής που είναι κοινωνικά πετυχημένος και χαρισματικός

Ένα διαφορετικό προφίλ εφήβου με επιθετική συμπεριφορά είναι ο έφηβος που είναι αναγνωρισμένος στην τάξη του ή στο σχολείο, είναι κοινωνικός, δημοφιλής και «πετυχημένος». Αυτός ο τύπος εφήβου έχει αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση, έχει κοινωνικές δεξιότητες, ενδεχομένως έχει και ενσυναίσθηση και αίσθηση της αξίας του. Η υψηλή κοινωνική του θέση στη σχολική ιεραρχία του δίνει δύναμη να βασανίζει τους πιο αδύναμους. Σε αυτή την περίπτωση η συμπεριφορά μπούλινγκ δεν προέρχεται από ψυχολογικά προβλήματα, αλλά από την επιθυμία να αποκτήσει ακόμα μεγαλύτερη κοινωνική καταξίωση και να αναρριχηθεί ο έφηβος στην ιεραρχία της ομάδας των συνομηλίκων.

Στον πυρήνα αυτών των συμπεριφορών συχνά βρίσκεται η ανάγκη για αναγνώριση και η ανεπάρκεια της αυτοεκτίμησης. Εφήβοι που αντιμετωπίζουν αβεβαιότητες σχετικά με την ταυτότητά τους, τις σχέσεις τους, ή την κοινωνική τους θέση, μπορεί να ψάχνουν τη δύναμη στο να ασκούν εξουσία πάνω σε άλλους. Η ανάγκη για αυτοαποδοκιμασία και αναγνώριση ενισχύει μια συμπεριφορά που ενδεχομένως προκαλεί πόνο στους άλλους. Παράλληλα όμως, αυτός που ασκεί μπούλινγκ είτε έχει υπάρξει θύμα μπούλινγκ στο παρελθόν είτε θα γίνει στο μέλλον. Είναι ένα φαύλος κύκλος όπου η ταυτότητα του εκφοβιστή και του «θύματος» είναι ρευστή και αλλάζει.

Ο ρόλος των γονιών

Επιπλέον, το οικογενειακό περιβάλλον παίζει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση των χαρακτηριστικών που ευνοούν τον εκφοβισμό. Γονείς που αδυνατούν να διαχειριστούν την επικοινωνία με τα παιδιά τους, που δεν τους προσφέρουν αρκετή υποστήριξη, που είναι αδιάφοροι, παραμελούν συναισθηματικά το παιδί τους, δε βάζουν όρια ή είναι ιδιαίτερα επικριτικοί, τιμωρητικοί και επιθετικοί ουσιαστικά δίνουν πρόσφορο έδαφος και επιτρέπουν στις συμπεριφορές εκφοβισμού να αναπτυχθούν. Επίσης, η έλλειψη προτεραιότητας στην καλλιέργεια της ενσυναίσθησης και του σεβασμού στο οικογενειακό περιβάλλον ενισχύει την πιθανότητα εμφάνισης τέτοιων συμπεριφορών. Τέλος, όταν υπάρχει ένα χαοτικό οικογενειακό περιβάλλον, καυγάδες μεταξύ των γονιών, λεκτική, συναισθηματική ή σωματική κακοποίηση, τότε ευνοείται η δημιουργία εκφοβιστικής συμπεριφοράς στο παιδί.

Πώς αντιμετωπίζεται το μπούλινγκ

  • Πάρε το μπούλινγκ και κάθε μορφή εκφοβισμού σοβαρά!
  • Σταμάτα να λες «παιδιά είναι!» ή να ακυρώνεις την εμπειρία του παιδιού που το εκφοβίζουν.
  • Παρατήρησε το παιδί σου προσεκτικά: μπορεί να είναι ο στόχος εκφοβισμού, αλλά μπορεί και να είναι ο εκφοβιστής και αυτό να μην περνάει καν από το μυαλό σου!
  • Συζήτηση-συζήτηση και ακόμα παραπάνω συζήτηση! Μάθε να κρατάς τις γραμμές επικοινωνίας ανοιχτές με το παιδί σου.
  • Ξεκαθάρισε ότι όποιος δέχεται εκφιβισμό δεν είναι αδύναμος ή προβληματικός. Το πρόβλημα πάντα το έχει αυτός που εκφοβίζει.
  • Μίλησε με το σχολείο.
  • Μάθε τα δικαιώματά σου.
  • Ζήτησε νομική βοήθεια.
  • Ζήτησε βοήθεια ειδικού για να στηρίξει το παιδί σου.

Θέλω να ακούσω τις απόψεις σου στα σχόλια!